It-tfal kollha kollha tagħna!
- manuelschembri
- Dec 6
- 3 min read
Il-kelma ‘inklużjoni’ tikxef mentalità fejn KULĦADD huwa ugwali. Din l-ugwaljanza ġejja mill-prinċipju fundamentali li lkoll kemm għandna l-istess dinjità umana. Issa, din id-dinjità ma tiddependix mill-abilitajiet differenti li wieħed jista’ jkollu.
Id-dinjità umana hija l-essenza ta’ dak li jagħmilna bnedmin. Dan huwa valur intrinsiku. Jista’ ma jkollix idejn, ma nismax, ma narax IMMA xorta jiena persuna umana daqs ħaddiehor li għandu idejn, jisma’ u jara.
Qiegħed nagħmel dan l-enfasi għaliex jekk m’aħniex konvinti bid-dinjità umana ta’ KULL persuna, allura d-diskors tagħna fuq l-inklużjoni huwa fieragħ, retorika u buzz word.
Għalkemm pajjiżna mexa passi kbar fl-inklużjoni ta’ kull persuna – tajjeb li niftakru li 60 sena ilu, Mons. Azzopardi beda joħroġ persuni mill-katina – nemmen li xorta waħda persuni b’diżabilità , b’newrodiverġenza u l-familji tagħhom għandhom sfidi li jaffettwaw il-kwalità tal-ħajja tagħhom.
Bħala kelliem għall-ħarsien tat-tfal b’diżabbiltà u newrodiverġenza – jiġifieri għal tfal b’awtiżmu/ ADHD u dislessija, niġbed l-attenzjoni li għad hemm numru ta’ gaps fil-politika tagħna b’mod partikolari f’età bikrija.
Il-letterattura xjentifika turina li l-early interventions (interventi f’età bikrija) – jiġifieri minn 1-5 snin huma kruċjali fl-iżvilupp ta’ dawn it-tfal. Irridu nilħquhom kmieni kemm jista’ jkun biex ikun hemm l-interventi meħtieġa li jaffettwaw ċertu mġiba bażika.
Issa f’dawn il-mumenti kritiċi fejn importanti li jkun hemm dijanjożi bikrija, dawn it-tfal qegħdin minflok jistennew fil-waiting list tas-CDAU!
Għalkemm il-professjonisti li jaħdmu fis-CDAU jaħdmu sew, l-ambjent u l-waiting list – li hija ta’ ‘l fuq minn sena – hija xi ħaġa li għandha tinkwetana.
Dan ifisser li meta f’dawn is-snin, dawn it-tfal għandhom bżonn l-għajnuna, qegħdin minflok jistennew fil-kju!
U x’se jagħmlu dawn it-tfal sadanittant? Ħafna drabi l-ġenituri jkollhom jieħdu lil uliedhom fil-privat. Għalkemm f’dan il-baġit kien hemm żieda għall-ispejjeż ta’ terapija, kulħadd jaf li dan mhuwiex biżżejjed.
Nuqqas ieħor huwa li wara li jgħaddu mis-CDAU u jibdew jattendu l-iskola, numru ta’ dawn it-tfal jispiċċaw mingħajr LSE. Insaqsi lill-Ministru tal-Edukazzjoni kemm hemm nuqqas ta’ LSEs u jweġibni li se jagħtini r-risposta f’seduta oħra! Jidher ċar li hemm nuqqas ta’ LSEs u xi wħud b’nuqqas ta’ preparazzjoni fis-suġġetti tan-newrodiverġenza.
Mhux l-ewwel darba wkoll li l-ġenituri jintalbu biex ma jibqgħux jieħdu dawn it-tfal jew inkella jġibuhom 1/2 fil-ġimgħa għal 2/3 sigħat!
Dan kollu qed iwassal biex dawn it-tfal minn età bikrija qed ikunu mwarrba taħt skuża jew oħra!
Issa xi ħadd jgħidli li dak kollu li semmejt mhuwiex fir-remit/responsabbiltà tal-Ministeru tal-Inklużjoni għaliex is-CDAU jaqa’ taħt il-Ministeru tas-Saħħa filwaqt li LSEs jaqgħu taħt l-edukazzjoni.
U propju hawn hija l-problema u għal dan xtaqt niġi.
Filwaqt li tajjeb li għandna Ministeru għall-Inklużjoni imma nemmen li hemm frammentazzjoni tas-servizz u tad-deciżjonijiet fuq livell ta’ policy.
Din il-frammentazzjoni – edukazzjoni – saħħa – politika soċjali – qed iddgħajjef il-kwalità tal-interventi tagħna. Sfortunatament, diversi jbatu mis-silos mentality – jiġifieri kulħadd jaħdem għalih.
Allura wasal iż-żmien li l-Ministru responsabbli mill-inklużjoni u newrodiverġenza jkollu r-responsabbiltà ta’ deċiżjonijiet minn A to Z mingħajr ma jiddependi minn ministeri oħra li jista’ jkollu ħsibijiet u prijoritajiet differenti?
Wasal iż-żmien li dan il-ministeru jkun ONE SHOP STOP tas-servizzi/policies kollha kollha li dawn it-tfal u l-familjari tagħhom ikollhom bżonn. B’hekk wieħed ma jispiċċax mingħand Pilatu għal għand Kajfa.
Nemmen li l-proposta li jkun hemm ONE STOP SHOP MINISTRY tista’ tgħin kemm lil amministrazzjoni biex tagħlaq ċertu gaps, kemm għal ġenituri biex ma jispiċċawx jiġru minn post għal ieħor u kemm għat-tfal li għandhom bżonn l-interventi bikrin.
(Dan l-artiklu ġie ippublikat fuq newsbook.com.mt – 3 ta' Diċembru, 2025)