Il-ħuta u l-qasba

Kien Baġit li joffri biss il-ħut u għalkemm il-ħut huwa tajjeb u kulħadd iħobb jieklu, imma bil-ħut biss wieħed ma jimliex żaqqu għal ħafna.

Credit: Shutterstock

Espressjoni komuni tgħid li jekk wieħed irid igħin lil persuna għal ġurnata, wieħed għandu jagħti lil dik il-persuna tiekol ħuta. Minn naħa l-oħra, jekk wieħed irid li dik il-persuna tiekol kuljum, allura wieħed għandu jagħtih qasba u jgħallmu jistad. B’hekk, l-għajnuna ma tkunx biss għal ġurnata waħda imma għal ħajtu kollha.

Fil-qosor, l-eżempju tal-ħuta u l-qasba huma eżempji biex wieħed jiddiskrivi żewġ skejjel ta’ ħsibijiet dwar il-politika soċjali. Għal xi wħud, il-politika soċjali, jiġifieri dik il-politika li twiżen u tgħin lill-persuna vulnerabbli, hija biss li toffri għajnuna immedjata. Wieħed jara x’għandu bżonn fil-mument u toffri l-appoġġ kollu meħtieġ. Xi drabi din it-tip ta’ politika hija tajba u neċessarja għaliex twassal l-għajnuna fil-mument li wieħed għandu bżonnha. Persuna li tinsab bil-ġuħ, ħuta tkun trid tiekol u mhux qasba!

Imma, min-naħa l-oħra, din it-tip ta’ politika soċjali għandha limitazzjoni għaliex ma tarax il-kawża/i għalfejn il-persuna hija vulnerabbli, ma toffri l-ebda soluzzjoni biex il-persuna toħroġ minn din il-vulnerabbiltà u tqum fuq saqajha. Tista’ wkoll twassal biex tħalli l-persuna tibqa’ tiddependi fuq l-għajnuna offruta. Din id-dependenza tista’ twassal ukoll għal ċerta abbuż ta’ kontroll, jiġifieri min ikun qiegħed jagħti l-‘ħuta’, juża din il-‘ħuta’ biex ikkontrolla lil persuna vulnerabbli. B’hekk il-persuna vulnerabbli mhux biss tibqa’ fil-vulnerabbiltà tagħha imma wkoll tispiċċa tkun kontrollata minn ħaddieħor. Fil-qosor, din it-tip ta’ politika soċjali tħalli lil pesuna tallaba għal karità u l-ħniena ta’ ħaddieħor.

Mill-banda l-oħra, il-politika soċjali li tgħallem lil persuna tistad hija dik il-politika soċjali li filwaqt li tgħaraf il-vulnerabbiltà tal-persuna u l-bżonnijiet tagħha, toffri l-opportunitajiet kollha biex il-persuna vulnerabbli tqum fuq riġlejha u tbiddel is-sitwazzjoni tagħha. Din it-tip ta’ politika soċjali toffri l-‘qasba’, jiġifieri dawk il-mezzi, l-opportunitajiet u inizjattivi kollha biex tagħmel din il-bidla. Issa, biex persuna vulnerabbli jqum fuq riġlejha huwa importanti ferm li jkun jaf mhux biss il-kawża, jiġifieri r-raġunijiet, tal-vulnerabbiltà tiegħu/tagħha imma wkoll x’jista’ wieħed jagħmel biex jimxi u jħares ’l quddiem. Fil-qosor, wieħed qiegħed jitkellem dak li bl-Ingliż nużaw it-terminu ta’ ‘empowerment’, jiġifieri tagħti lil persuna l-motivazzjoni, l-opportunitajiet u l-ħiliet kollha.

Dawn iż-żewġ tipi ta’ politika soċjali huma waħda ‘short term’, waqt li ta’ tieni hija ‘long term’.

Personalment, nemmen li l-politika soċjali għandha tkun minn dawn iż-żewġ tipi u toffri kemm il-ħuta u kemm il-qasba.

Fl-istess waqt, l-esperjenza turnina li jkun ferm aħjar li wieħed jaħdem aktar fuq it-tieni tip ta’ politika soċjali. Għaliex x’jiswa li l-persuna tagħtiha għajnuna għal ġurnata jew tnejn imma mbagħad tibqa’ fl-istess baħar? Pereżempju, jiswa’ li wieħed jagħti s-sostenn għal ġurnata jew tnejn lil persuna li għandha dipendenza/addiction biex imbagħad din il-persuna tibqa’ bl-istess ħajja ta’ dependenza?

U hawn toħroġ id-differenza bejn il-Partit Laburista u l-Partit Nazzjonalista fuq il-politika soċjali.

Il-politika soċjali tal-Partit Laburista tieħu ħsieb toffri l-‘ħuta’ lil pesuna vulnerabbli. Għalkemm din hija tajba imma mhux biżżejjed.

Dan rajnieh propju fil-Baġit li għandu kemm ġie imħabbar. F’dan il-Baġit kien hemm diversi miżuri soċjali li fihom infushom huma tajbin u żgur li ser ikunu ta’ għajnuna lil diversi. Imma l-Gvern għażel biss li jipprovdi support ta’ flus u għamel dak li bl-Ingliż jgħidu ‘throw money to the problem’, imma naqas milli jsolvi l-problemi!! Pereżempju, żied il-pensjonanti (għalkemm din iż-żieda hija biss ta’ €2.19 fil-ġimgħa għaliex il-bqija, jiġifieri €12.81 huma parti mill-COLA li ħa kulħadd) imma m’hemm l-ebda ħsieb kif ser jindirizza d-diversi sfidi u diffikultajiet li huma għandhom, bħal pereżempju, is-solitudni, mediċini out of stock jew mhumiex fuq il-formolarju, is-servizzi fil-komunità, djar tal-anzjani, night/day shelters, mobbiltà, is-saħħa mentali, it-taxxa ta’ suċċessjoni fost oħrajn. Matul l-istess Baġit, il-Gvern jammetti li hawn 205,000 persuni li huma fir-riskju ta’ faqar għaliex jaqalgħu inqas minn €18,155 fis-sena u allura ser ikun qiegħed jagħtihom żieda addizzjonali tal-COLA. Imma fl-istess waqt ma jagħmel l-ebda tentattiv biex jara għalfejn dawn il-persuni jinsabu f’dan l-istat u jindirizza d-diffikultajiet tagħhom. Jagħmel l-istess għall-istudenti universitarji fejn jagħtihom żieda ta’ 16c fl-istipendju imma ma jindirizzax id-diversi issues li huma semmew bħal ma huwa l-iżvilupp bla rażan, ir-rata ta’ suwiċidji u nuqqas ta’ opportunitajiet ta’ xogħol ta’ kwalità.

Dawn huma biss tlett eżempji minn lista sħiħa fejn il-Gvern naqas li jagħti viżjoni.

Fil-qosor, dan il-Baġit kien Baġit li joffri biss il-ħut, u għalkemm il-ħut huwa tajjeb u kulħadd iħobb jieklu, imma bil-ħut biss wieħed ma jimliex saqqju għal ħafna.

Kien għalhekk li l-Partit Nazzjonalista li, filwaqt li jagħraf punti tajbin f’dan il-Baġit, fl-istess waqt qali li kien Baġit bla viżjoni u soluzzjonijiet. Ma offra l-ebda soluzzjonijiet għal diversi problemi li għandha, fosthom fl-ambjent, fit-traffiku, fl-edukazzjoni, il-prekarjat, il-korruzzjoni, in-niċċeċ ġodda ta’ investiment, eċċ.

Din il-kritika ma kinetx biss mill-PN imma minn diversi msieħba soċjali li tkellmu.

Għalkemm huwa tajjeb li l-Gvern jgħin u jagħti l-‘ħuta’ imma dan huwa biss parti mis-soluzzjoni. Is-soluzzjoni aħħarija hija li jkollna ekonomija ta’ kwalità li toffri mhux biss pagi ta’ kwalità imma anke livell ta’ għajxien ta’ kwalità lil kulħadd.

(Dan l-artiklu ġie ippublikat fuq il-gazzetta Il-Mument – 5 ta' Novembru, 2023)