Scrooge

Il-Milied huwa żmien sabiħ li fih aħna lkoll niftħu għajnejna u naraw kif qedgħin ngħixu. Il-Milied jista' jkun mument li jbiddel il-valuri tagħna. Huwa mument li jista' jġib il-bidla meħtieġa.

Ninsabu fuq l-għatba tal-festa tal-Milied. Matul dawn iż-żminijiet mhux biss jissemmew ir-rakkonti mill-Bibbja ta’ din il-ġrajja imma anke karattri oħra li saru marbutin ma’ dawn il-festi. Fost dawn il-karattri nsibu dak ta’ Ebenezer Scrooge. Dan Scrooge huwa biss karattru li nsibuh fil-letteratura Ingliża fil-ktieb ‘A Christmas Carol’, miktub mill-kittieb famuż Ingliż, Charles Dickens.

Dan Scrooge, għalkemm kien negozjant sinjur kbir, kien iqaxxar qamla, kif ngħidu bil-Malti. Kien xħiħ ħafna u għall-flus kien jagħmel kollox. Għalkemm Scrooge seta’ jgħix ħajja komda, tant kien xħiħ li kien jgħix f’miżerja kbira. Għalih, l-aqwa li għandu ħafna flus filbank. Għalih, ħaddieħor ma kienx jeżisti. Kien jiġi jaqa’ u jqum mill-oħrajn. Qalbu kienet tal-ġebel. Kien indifferenti għall-bżonnijiet tal-oħrajn.

Għalkemm dan il-karattru qatt ma kienx jgħix firrealtà, il-kittieb Charles Dickens ried iwassal messaġġ lin-nies ta’ żmienu li l-kilba u r-regħba għall-flus ma jwasslu mkien. Ried juri li l-flus mhumiex kollox fil-ħajja. Ried juri li hemm valuri oħrajn aktar importanti mill-kilba għall-flus.

Nemmen li dan il-messaġġ jgħodd għalina li qegħdin ngħixu f’dawn iż-żminijiet. Jekk inkunu sinċieri u nħarsu sew madwarna nsibu li hawn diversi minna li huma bħal Scrooge, huma qammelin għall-oħrajn. Għalkemm fil-lingwaġġ tagħna għandna wkoll din l-espressjoni, ‘kemm int qammiel bħal Scrooge’, fir-realtà niltaqgħu ma’ diversi li huma hekk.

Qegħdin ngħixu f’soċjetà materjalista għall-aħħar. Soċjetà li aktar ma jmur, aktar twassal il-messaġġ li l-flus huma kollox fil-ħajja. Għalkemm huma importanti u mingħajrhom ma nistgħux ngħixu f’ċertu livell ta’ kwalità ta’ ħajja, tajjeb li niftakru li l-flus għandhom ikunu f’kuntest aktar wiesa’ ta’ valuri, bħall-onestà, is-solidarjetà, il-ġid komuni u valuri etiċi oħrajn. Tajjeb li niftakru li l-flus ma jistgħux jixtru jew jakkwistaw kollox. Hemm ħwejjeġ li huma mingħajr prezz. Fil-fatt, bil-flus wieħed jista’ jixtri villa kbira imma ma jistax jixtri familja. Bil-flus wieħed jista’ jixtri ħafna ħwejjeġ imma ma jistax jixtri d-dinjità umana. Bil-flus wieħed jista’ jixtri s-sess imma mhux l-imħabba. Bil-flus wieħed jista’ jirbaħ il-poter imma mhux ir-rispett!

Meta wieħed ikun bħal Scrooge, jitlef kull sens ta’ sbuħija tal-ħajja, jibda jara kollox skont kemm jiswa u jispiċċa jagħlaq qalbu għall-oħrajn. Dan jista’ jseħħ mhux biss fuq livell personali imma anke fuq livell politiku. Meta l-politika tkun tal-ftit għall-ftit, allura l-politika ssir ukoll politika ta’ Scrooge. Dan jiġri meta l-politika minflok tfittex il-ġid komuni u li tibni soċjetà fuq il-valuri tas-solidarjetà u l-ġustizzja soċjali, tispiċċa tkun poltika ta’ kilba sfrenata fejn wieħed moħħu biss f’kif jista’ jsir sinjur hu u jiġi jaqa’ jqum minn ħaddieħor. Għal żewġ eżempji ta’ xi tfisser politika ta’ Scrooge, wieħed jista’ jsemmi l-proposta tal-masterplan f’Paceville u l-mewt traġika ta’ persuna mis-Somalja li mietet waħedha taħt pont.

Fl-ewwel eżempju, il-masterplan huwa eżempju klassiku ta’ egoiżmu sfrenat fejn min qiegħed jagħmel il-proposti ta’ bini u torrijiet, qiegħed jiġi jaqa’ u jqum mill-ġid komuni u mill-interessi ta’ ħafna. L-aqwa li se jkompli jagħmel profitt. Ma jimpurtahx jekk diversi residenti se jbatu.

Fit-tieni eżempju nsibu raġel li miet taħt pont fil-Marsa minħabba l-bard! Issa lkoll nafu li f’Malta ma tagħmilx xi kesħa bħal ta’ barra imma dan ir-raġel spiċċa tilef ħajtu minħabba l-bard! Din hija l-indifferenza tal-istuzzjonijiet tagħna li jsiru bħal Scrooge. Ma jinteressahomx! Il-mewt tiegħu tikxef ukoll li ftit kienu dawk li ħaduha bi kbira li miet. Forsi għax huwa Somalu u mhux Malti? Jekk dan huwa minnu, allura dan jgħid ħafna fuqna u fuq il-valuri tagħna!

L-istorja ta’ Scrooge fir-realtà mhix storja ta’ niket imma ta’ tama. Dan għaliex fil-lejl tal-Milied, wara żjara minn tliet fantażmi, Scrooge jiftaħ għajnejh u jinduna bl-iżball tiegħu.

Il-Milied huwa żmien sabiħ li fih aħna lkoll niftħu għajnejna u naraw kif qegħdin ngħixu. Il-Milied jista’ jkun mument li jbiddel il-valuri tagħna. Huwa mument li jista’ jġib il-bidla meħtieġa. Jalla matul dawn il-ġranet mhux biss insibu ħin biex niftħu r-rigali li se naqilgħu, imma jkollna opportunità niftħu qalbna għal xulxin. Jalla nagħmlu l-esperjenza ta’ Scrooge.

Nieħu din l-opportunità biex nagħti l-awguri tiegħi għal Milied hieni lil kulħadd. B’mod partikulari nixtieq inselli għall-anzjani, il-morda, dawk li jinsabu waħedhom jew ġarrbu xi telfa matul din is-sena. Kuraġġ!

(Dan l-artiklu ġie ippublikat fuq il-gazzetta Il-Mument – 18 ta' Diċembru, 2016)