Farawni Maltin

Kif donnu l-Farawni bnew l-ekonomija tagħhom fuq l-iskjavi, il-Gvern Laburista qiegħed jagħmel l-istess. Qiegħed jibni l-ekonomija fuq mudell ta’ sfruttament u ta’ cheap labour.

Credit: Shutterstock.com

Il-piramidi fl-Eġittu huma simbolu tal-glorja u tal-progress fiż-żminijiet meta l-Farawni kienu jaħkmu l-Eġittu. Il-primadi kienu jinbnew mhux biss bħala oqbra biex il-farawuni jkunu midfun fihom, imma wkoll bħala simbolu tal-glorja u poter li kellhom. Il-primadi huma dak li bl-Ingliż ngħidu ‘status symbol’. Illum biex turi kemm int kbir u potenti jkollok xi karozza li tiswa ħafna, xi yacht jew xi villa enormi, imma f’dak iż-żmien kienu jaħsbuha billi jibnu dawn il-monumenti.

Imma għalkemm il-piramidi huma llum meqjusa mhux biss bħala patrimonju universali imma wkoll meravilja ta’ inġinerija meta wieħed iqisi li f’dawk iż-żminijiet ma kienx hemm studju u makkinarju, imma tajjeb ngħidu li dawn il-piramidi huma wkoll simbolu ta’ oppressjoni, sfruttament u tbatija. Għaliex?

Għaliex dawn il-piramidi ġew mibnija minn skjavi. Eluf ta’ skjavi mhux biss batew l-għaraq u demm, imma wkoll eluf tilfu ħajjithom. Forsi l-aktar grupp ta’ skjavi li bnew dawn il-piramidi li nafu bihom huma l-poplu Lhudi. Dan nafuħ mill-Bibbja u mill-istorja ta’ Mosè. Imma kien hemm popli oħra li meta dawn tilfu l-battalji mal-Imperu Eġizzjan spiċċaw skjavi.

Għaldaqstant, il-piramidi huma mċappsa b’demm tal-iskjavi fejn il-persuna ma kellhiex dinjità imma kienet oġġett biex jistana ħaddieħor.

Għalfejn qiegħed ngħid dan kollu?

Sfortunatament f’pajjiżna għandha sistema u mudell ekonomiku fejn numru ta’ ħaddiema barranin, l-aktar refuġjati/migrant workers, huma meqjusa donnhom bħala skjavi ta’ żminijietna. Dawn mhumiex qegħdin jibnu l-ebda piramidi imma qegħdin jiġu trattati donnhom bħala skjavi, b’kundizzjonijiet ħżiena u pagi baxxi.

Cheap labour

Kif donnu l-Farawni bnew l-ekonomija tagħhom fuq l-iskjavi, il-Gvern Laburista qiegħed jagħmel l-istess. Qiegħed jibni l-ekonomija fuq mudell ta’ sfruttament u ta’ cheap labour. Ic-cheap labour huwa nġustizzja soċjali u nsult lid-dinjità umana.

Għalkemm diversi minn dawn il-persuni jaħdmu f’diversi setturi, fosthom f’deliveries tal-ikel jew f’ħwienet, l-aktar li qegħdin ibatu huma dawk il-ħaddiema barranin li qegħdin jaħdmu fil-kostruzzjoni.

Dan l-aħħar fil-Parliament kellna diskussjoni fuq is-saħħa u sigurtà fuq il-post tax-xogħol, u fir-rapport annwali tal-Awtorità tal-Ħarsien u s-Sigurtà fuq il-Post tax-Xogħol, f’paġna 14 hemm li l-maġġoranza ta’ dawn il-ħaddiema jaħdmu fil-kostruzzjoni u 25% tal-inċidenti u fatalitajiet isejħu propju din il-kategorija ta’ ħaddiema.

Dan ifisser li t-torrijiet u żvilupp ieħor li qed nibnu, huwa mċappas bl-inġustizzja ta’ ħaddiema stmati donnhom skjavi.

Sfortutnatament, meta jmut jew iweġġa’ xi ħaddiem barrani, ftit nagħmlu plejtu u donnha wasalna f’punt li naċċettaw li dawn l-imwiet huma l-prezz li rridu nħallsu biex ikollna dan l-iżvilupp! L-aqwa li mhuwiex Malti! Jekk naraw ir-reazzjoni tagħna meta nisimgħu b’xi traġedja, naraw li hemm reazzjoni differenti meta wieħed ikun Malti u meta ma jkunx!

Ħa nsemmi r-reazzjoni ta’ diversi għal żewg imwiet li seħħew is-sena l-oħra.

Il-mewt taż-żagħżugħ Jean Paul Sofia qajjem ġustament reazzjoni kbira u talba għal ġustizzja, u minn hawn nerġa’ ntenni l-appell li l-PN għamel u għandu jagħmel biex jkun hemm inkjesta pubblika. Imma ejjew naraw x’kienet ir-reazzjoni għal mewt ta’ barranin ta’ ċertu ħaddiem Tork, HAYRETTIN KOK, u missier ta’ żewġ ulied li waqa’ waqt li kien qiegħed jaħdem f’sit ta’ kostruzzjoni ta’ torri minn Stivala Group, ġewwa l-Gżira. Ninsab ċert li diversi lanqas semgħu b’dan il-każ! Smajtna xi ħaġa dwaru? Mhux biss il-mewt ta’ dan il-missier intesit imma l-injkesta maġisterjali għadha fil-bidu tagħha wara li diġà għaddew sena mill-mewta traġika. Għal diversi mistoqsijiet parlamentari li għamilt kemm lil Ministru Zrinzo u kemm lil Ministru ta’ l-Intern, bqajt bla tweġiba konvinċenti.

Nemmen li kull persuna, hu min hu, u ta’ liema kulur ta’ ġilda jew twemmin, għandu DINJITÀ UMANA u għandu dritt li jkun rispettat! Jekk ma nżommux ma’ dan il-prinċipju fundamentali, allura postna huwa fil-ġungla.

L-imwarrba tas-soċjetà

Sfortunatament, dawn il-ħaddiema huma l-imwarba tas-soċjetà tagħna, donnhom meqjusa inferjuri, u għaliex ma għandhomx vot, allura ma għandhomx vuċi biex jitolbu li d-drittijiet tagħhom ikunu mħarsa! Bħala kelliem għall-livell aħjar ta’ għajxien, nistieden lil PN biex ikun vuċi għalihom ukoll. Meta jagħmel dan, jikber fl-istatura tiegħu ta’ partit li verament jaħdem għal kulħadd. Nistieden ukoll lil trade unions biex huma wkoll jaraw li dawn il-ħaddiema jkunu rispettati u mhux sfruttati.

Għaldaqstant, nagħmlu tajjeb li nirriflettu fuq il-mudell ekonomiku tagħna. Filwaqt li l-ekonomija hija tajba u trendi l-ġid lil diversi, nittama li l-mudell ekonomiku tagħna ma jkunx mibni fuq l-istess loġika li kellhom il-Farawni, jiġifieri l-ġid u l-glorja mibnija fuq id-demm tal-iskjavi. U għalhekk li l-Partit Nazzjonalista qiegħed jitlob għal diversi drabi li jkun hemm mudell ekonomiku ieħor, mibni fuq il-valur u d-dinjità umana, u mhux fuq ic-cheap labour u l-isfruttatment.

Il-mod kif nitrattaw dawn il-persuni jikxef il-veru wiċċ tagħna.

(Dan l-artiklu ġie ippublikat fuq il-gazzetta Il-Mument – 2 ta' Lulju, 2023)